Vazi da yurdzeni

mevenaxeoba da megvineoba saqartvelos soflis meurneobis udzvelesi da mnishvnelovani dargia. vazis kulturis istoria mchidrodaa dakavshirebuli qartveli eris istoriastan. chveni eris shemoqmedebiti buneba da gansakutrebuli siyvaruli vazisa da gvinisadmi gamoixata qartul kulturashi, tradiciul wes-chveulebebshi, arqiteqturashi, ornamentshi, chedurobashi, mxatvrobashi, poeziashi, simgerasa da xelovnebis sxva dargebshi.
saqartvelo itvleba mevenaxeoba-megvineobis ert-ert udzveles kerad da xarisxovani da magalxarisxovani gvinoebis warmoebis zonad msoflioshi, rasac adasturebs, gareuli da kulturuli aborigenuli vazis jishebis mravalferovneba, agretve ampelografiuli, paleobotanikuri, istoriuli, arqeologiuri, etnografiuli, filologiuri, lingvistikuri da sxva mecnieruli gamokvlevebi, rogorc qartveli ise ucxoeli mkvlevarebisa.
kaxeti udzvelesi da unikaluri mevenaxeoba-megvineobis regionia saqartveloshi. igi iyofa or zonad: shida da gare kaxetad. kaxetshi gamoyofilia 25-ze meti mikrozona, sadac tradiciulad iwarmoeba warmoshobis adgilis dasaxelebis iseti cnobili gvinoebi, rogoricaa: winandali,
nafareuli,
teliani,
axasheni,
mukuzani,
qindzmarauli,
gurjaani,
kardenaxuli,
tibaani,
manavis mwvane,
xashmis saferavi
da sxva.
saqartvelos venaxebis 65-70% kaxetshia koncentrirebuli. sauketeso xarisxis gvinoebis momcemi samrewvelo venaxebi gashenebulia mdinareebis _ alaznisa da ivris auzebshi, zgvis donidan 400-700 metrsimagleze, tyis yavisfer, mdelos yavisfer, rux yavisfer (wabla), neshompala-karbonatul, shavmiwa, mdelos shavmiwisebr da aluviur niadagebze.
*
saqartveloshi yurdznis krefas rtveli ewodeba. rtveli, rogorc wesi, seqtembris bolos iwyeba da ori kviris ganmavlobashi mimdinareobs. kaxetshi rtveli shromis dgesaswaulia, mosaxleoba rtvelisatvis gansakutrebulad emzadeba. yurdznis krefa dilas adre iwyeba da gvian sagamomde grdzeldeba. mas am movlenisadmi specialurad midzgvnili folkloruli simgerebi sdevs tan.
yurdznis sakrefad dawnuli kalata - godori gamoiyeneba. rtveli, mezoblebi da natesavebi, chamosuli stumrebi monawileoben; samushao dgis dasasrulistvis xalxi sufrastan iyris tavs, sadac rtvelis dgesaswauls gansakutrebuli mxiarulebit agnishnaven.
*
qartuli vazis jishebi
msoflioshi cnobilia vazis 4000-mde jishi. saqartveloshi vazis 450-mde adgilobrivi jishia, romeltagan standartul asortimentshi shetanilia 62 jishi, mat shoris 29 sagvine da 9 sufris.
gamorcheuli magalxarisxovani qartuli sagvine vazis jishebia; rqawiteli,
saferavi,
mwvane,
xixvi,
qisi,
chinuri,
colikouri,
cicqa,
kraxuna,
aleqsandrouli,
ojaleshi,
chxaveri,
usaxelauri,
aladasturi da sxva.
*
qartuli gvino istoriit ert-erti udzvelesia evropashi. dgeistvis napovni yvelaze adreuli nishnebi mevenaxeobisa da gvinis warmoebaze miutitebs saqartveloshi gvinis kulturis arsebobaze daax. 7000 wlis win, rac saqartvelos gvinis samshoblos statuss anichebs.
yvelaze gantqmuli mevenaxeobit saqartvelos regionebs shoris aris kaxeti (romelic iyofa telavisa da yvarelis mikroregionebad), mas mohyveba qartli, imereti, racha-lechxumi da qvemo svaneti, aseve afxazeti.